برج مزداران که نمایی ۸ ضلعی دارد با مصالحی از قبیل سنگ لاشه، ملاط گچ و ساروج ساخته شده است. پوشش بنا، گنبدی و از نوع دو پوش است که اکنون فقط بخشی از پوشش داخلی گنبد برجای مانده است. ساختار بنا به صورتی است که در سمت هتل فارس تهران غرب به قلعه یک بیضی بزرگ از گنبد تا پایین دیواره‌ها برش خورده است. بر این اساس است که صاحب‌نظران، معتقدند ارتباطی بین قلعه و برج سنگی مزداران وجود دارد. در اضلاع داخلی برج، چهار طاق‌نما هست که در داخل آنها تزییناتی به صورت کنگره ایجاد شده است و در بالای هرکدام حفره‌ای کوچک قرار گرفته است. بنای مورد نظر یک ورودی از قسمت جنوبی دارد که آن را ورودی اصلی بنا می‌دانند. در بالای در ورودی برج، یک پنجره مستطیل شکل وجود دارد که در بالای آن یک تخته چوب پهن نصب شده است. در حال حاضر قسمت داخلی بنا با سیمان سفید پوشیده شده که به احتمال بسیار هتل ارس تهران برگرفته از مرمت‌های اخیر بوده است، ولی بدنه خارجی برج، از سنگ است و به همان حالت پیشین باقی مانده است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۸۰ توسط اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شرق تهران، مرمت و بازسازی شد و محوطه اطراف آن، به طور کامل سازماندهی شد.
مزداران روستایی از توابع شهرستان فیروزکوه در استان تهران است. نام این روستا از دو بخش از مزدا و ران تشکیل شده است. نام مزدا که در معنای هتل سفیر تهران دانش بزرگ است و ران را در معنای آبادی دانسته‌اند. به این صورت مزداران را برخی در معنای مکان دانایان تفسیر کرده‌اند. برخی دیگر نیز معتقدند که مزداران به معنای جایگاه خدای باران است، و با این تفسیر معبد آناهیتا در این مکان را که بعدها تبدیل به امام‌زاده شده است را نشانی بر این امر قلمداد می‌کنند. این موارد تنها روایات شفاهی است و سند خاصی بر اثبات آن وجود ندارد.. مردم روستای رزرو هتل سفیر تهران مزداران به زبان تاتی صحبت می‌کنند. جمعیت این روستا در سرشماری سال ۱۳۸۵ در حدود ۴۴۵نفر برآورد شده است. بناهای بازمانده در این مکان نشان می‌دهند که سابقه روستا به عهد باستان می‌رسد بنابراین طبیعی است که نام روستا نیز نامی برگرفته از اعتقادات باستانی باشد.
برخی بر این نظر هستند که آتشکده بهرام گور به دست اسکندر ویران شده است. اگر ساخت آتشکده به دوره ساسانیان باز گردد، اسکندر پیش از ساسانیان به ایران حمله کرده است و نمی‌تواند آن را خراب کرده باشد. با این نظریه می‌توان گفت هتل قناری تهران شاید تپه میل در زمان حمله اعراب به ایران خراب شده باشد. اما اگر قدمت این آتشکده به پیش از دوره ساسانی یعنی زمان هخامنشیان برسد، می‌توان نظریه حمله اسکندر را پذیرفت. در این مورد اگر به منابع تاریخی رجوع کنیم، در تاریخ طبری آمده که پیش از این آتشکده، آتشکده دیگری در ایران وجود نداشته است. به این مفهوم که تپه میل کهن‌ترین آتشکده در ایران است. وی در کتاب خود آورده که یزدگرد پس از شکست در جلولا به ری آمده و آتش مقدس را از این آتشکده به مرو برده است. از طرف دیگر مسعودی نیز در مروج‌الذهب ساخت آتشکده ری را به فریدون نسبت داده و آن را به پیش از زرتشت هتل قناری خیابان سمیه می‌رساند. مسعودی در کتاب خود آورده است که اعراب با صلح وارد ری شدند و هیچ آسیبی به آتشکده وارد نکردند. اگر سخن مسعودی را بپذیریم، آتشکده بعد از حمله اعراب به ایران نیز سالم بوده است. بنابراین صحبت در مورد زمان دقیق ساخت آتشکده و خرابی آن، و ارائه یک نظر قطعی در این مورد کار آسانی نیست و تا به دست آمدن یک سند قطعی در این مورد از طریق باستان‌شناسی، نمی‌توان هیچ‌یک از این نظرات را به طور کامل رد یا تایید کرد.
در شهر ری، آرامگاه و زیارتگاهی وجود دارد که بر فراز یک کوه و نزدیکی یک چشمه قرار گرفته است. این آرامگاه که شاخصه‌های معماری سنگی را در خود دارد، که به زیارتگاه بی‌بی شهربانو شهرت یافته است. کتیبه موجود در این زیارتگاه، و باور مردم شهر ری، این مقبره از آن شهربانو همسر امام سوم شیعیان، حضرت حسین بن علی است. در این هتل سعدی تهران زمینه داستانی تخیلی وجود دارد که خلاصه آن چنین است: «در حادثه کربلا همسر امام حسین بر ذوالجناح سوار می‌شود و به همراه امام حرکت می‌کند تا به محل مورد نظر می‌رسد و چون در این مکان، کوه در مقابل وی قرار می گیرد پناهی را نمی‌بیند، ناخودآگاه نام کوه را به زبان می‌آورد. به این صورت در کوه شکافی شکل می‌گیرد و شهربانو داخل کوه شده، کوه بسته می‌شود».این داستان در کتاب ابی‌مخنف نیز آمده است. محمدباقر بهبودی مصحح ناسخ التواریخ این داستان را از اساس تخیلی و افسانه‌ای دانسته و انتساب آن را به بی‌بی شهربانو رد کرده و مزار را متعلق به یک دختر کدخدا و حدود ۳۰۰ سال پیش از زمان مولف، دانسته است.اگرچه در این محل کتیبه‌ای وجود دارد و باور اکثر مردم بر این است که این زیارتگاه مربوط به همسر امام سوم شیعیان است، اما بررسی‌های نویسنده و محقق معروف تاریخ، یعنی مری بویس چیز دیگری را نشان می‌دهد. نتیجه تحقیقات مری بویس روی این آرامگاه در مجله بررسی‌های تاریخی منتشر شد و ایشان در این تحقیقات خود، چنین نتیجه گرفتند که معماری سنگی این زیارتگاه بسیار قدیمی‌تر از قرون اولیه اسلامی است و ساخت آن به دوره باستان و عهد ساسانیان می‌رسد. رزرو هتل سعدی تهران معماری این زیارتگاه از نظر خانم بویس کاملا شبیه به نیایش‌گاه‌های اناهید بوده است. از این‌رو وی نتیجه گرفته است که عنوان «شهربانو» برای ایزدبانو اناهید به کار رفته و در مفهوم این بوده که اناهید بانوی این شهر است. قرار گرفتن این زیارتگاه در کنار چشمه آب و ذکر آن در برخی منابع باستانی را مری بویس دلیل دیگری بر این دانسته که اصل بنا مربوط به ایزدبانو اناهید الهه آب‌ها و باروری بوده است.
مسجد سپهسالار، نخستین و بزرگترین مسجد تهران محسوب می‌شود. مسجد سپهسالار به همراه مدرسه سپهسالار در ضلع جنوب شرقی میدان بهارستان، در کنار عمارت بهارستان قرار دارد. بانی مسجد سپهسالار، میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه قاجار است. سپهسالار ۲۰ سال از عمر خود را در خارج از ایران سپری کرده هتل شیان بود. وی ۱۲ سال از این ۲۰ سال را در استانبول ترکیه گذرانده و با مشروطه‌خواهی در این کشور آشنایی کام داشت. سپهسالار در سال ۱۲۵۸ شروع به ساخت مسجد سپهسالار کرد، اما دو سال پس از آن درگذشت. پس از مرگش، برادرش یحیی‌خان مشیرالدوله آن را تکمیل کرد. طراحی مسجد سپهسالار، بر اساس طرح و نقشه‌ی بناهای شرقی اسلامی طراحی شده و آمیزه‌ای از معماری مساجد ایرانی و معماری مساجد استانبول است. مسجد سپهسالار اگرچه با معماری برخی مساجد استانبول تلفیق شده، اما از هر نظر تابع الگوهای معماری سنتی ایران است.. مهندس طراح مسجد سپهسالار، اولین مهندس و معمار هتل شیان تهران تحصیل‌کرده ایرانی با نام مهدی خان ممتحن‌الدوله شقاقی و معمار آن استاد حسن معمار قمی بوده است. مدت زمان ساخت بنای اصلی مسجد سپهسالار پنج سال به طول انجامید.